غایت اخلاق از نظر سودگرایان و خواجه نصیر الدین طوسی

اخلاق از مباحثی است که از قدیم الایام مورد توجه متفکرین و فلاسفه مختلف بوده است و هر اندیشمندی به فراخور تفکرات خود به آن پرداخته و از جنبه ای آن را مورد توجه قرار داده است.فلاسفه مسلمان نیزازاین امرمثتثنی نبوده وبیشتربانگاهی دینی،به اخلاق پرداخته اندتانگاهی فلسفی.ازطرفی، در غرب مکاتب بسیاری به مبحث اخلاق پرداخته اندوسعی درتبیین مسائل ومبانی اخلاقی،ازراه های گوناگون نموده اند.مکتب سودگرایی یکی ازاین مکاتب است که نگاهی غایت گرا به اخلاق دارد. مسئله اصلی دراینجا،مقایسه غایت اخلاق ازنظرخواجه نصیرالدین طوسی وسودگرایان می باشدکه درابتدابه بیان وجوه اشتراک این دودیدگاه می پردازیم و سپس وجوه افتراق آن را بررسی می کنیم.این دودیدگاه،به اخلاق نگاهی غایت گرادارند.و غایت اخلاق راسعادت انسان می دانندو سعادت مورد نظر این دو مکتب توام با لذت است و به نوعی می توان هم سودگرایان و هم خواجه نصیر را لذت گرا نامید.اماوجوه تفاوت این دودیدگاه راچنین می توان بیان کرد: درمکتب سودگرایان،غایت اخلاق،سعادت اجتماع انسانی است یعنی بر سعادت جمعی تاکید دارند، درحالی که ازنظرخواجه نصیرغایت اخلاق،تامین کننده سعادت فرد می باشد. سودگرایان به سعادت اخروی اعتقادی ندارند در حالی که خواجه نصیر بر سعادت اخروی و قرب الهی تاکید دارد. نظام اخلاقی خواجه نصیر،غایت گرای خودگرا است در حالی که مکتب سودگرایان غایت گرای دیگرگرا است که سعادت فرد را در سعادت جمع جستجو می کند. لذت مورد نظر خواجه نصیر دست یابی به عمیق ترین و پایدارترین لذتی است که برای نوع انسان متصور است که همان سعادت است نه لذت مادی و حسی. در حالی که در نزد سودگرایان بیشترین لذت برای بیشترین افراد منظور است.این لذت هم مادی می تواند باشد هم معنوی. در انجام این تحقیق ابتدا اخلاق از نظر خواجه نصیر و سودگرایان را مطالعه کردم و با مراجعه به پایان نامه های موجود در کتابخانه ملی از رفرنس های آنها استفاده نمودم و توانستم مقالاتی را نیز در این رابطه پیدا کنم.پس از مقایسه اخلاق از دیدگاه این دو مکتب،به بیان غایت اخلاق پرداختم و مطالب را در چهار فصل جمع آوری نمودم.